Urodzonym po 1989 roku, trudno sobie wyobrazić, że był w Polsce taki czas, kiedy wszyscy mieli pracę. Zjawisko bezrobocia nie było znane, a prymat ekonomii socjalizmu nad realiami gospodarczymi skutkował wprowadzeniem obowiązku wykonywania pracy. W gospodarce socjalistycznej praca była zaszczytnym obowiązkiem, a uchylanie się od niej stanowiło zdradę idei budowy socjalistycznego państwa, było działaniem destrukcyjnym i wywrotowym. Przykładem takiego ideologicznego myślenia, ignorującego w oczywisty sposób zasady ekonomiczne, było uchwalenie w latach osiemdziesiątych ustawy o osobach uchylajacych się od pracy, czyli o tzw. pasożytach społecznych. Ideolodzy realnego socjalizmu uznali, że nie podejmowanie pracy jest przykładem patologii społecznej, traktowanej na równi z pijaństwem, narkomanią i przestępczością. W orzecznictwie sądów karnych tamtego okresu, nie wykonywanie pracy przez oskarżonego było okolicznością uprawniającą sąd do zaostrzenia orzekanej kary. Osoby nie pracujące, były w tamtych czasach postrzegane jako przedstawiciele marginesu społecznego, element niepewny, zagrażający bytowi socjalistycznego państwa. Wpisanie do rejestru osób uporczywie uchylających się od pracy, groziło przymusowym skierowaniem do wykonywania robót publicznych. Odmowa albo zaniechanie świadczenia takiej pracy, były sankcjonowane karą ograniczenia wolności lub grzywny. Ówczesne państwo, sprowadziło skądinąd słuszną i wartościową, znaną od wieków zasadę wychowania przez pracę, do granic absurdu.
W warunkach gospodarki rynkowej, zjawiska uchylania się od pracy i społecznego pasożytnictwa straciły rację bytu. Przepisy prawa normujące te zagadnienia utraciły swoją moc. Naszemu państwu przyszło zmagać się z problemem bezrobocia, bezpośrednim efektem wprowadzenia gospodarki rynkowej. Nieznane wcześniej polskiemu społeczeństwu zjawisko, jest teraz największym problemem naszej gospodarki. Bezrobocie stało się też przede wszystkim problemem społecznym. Zawodowa bezczynność osób zdolnych do pracy, deklarujących gotowość jej podjęcia, to największa przeszkoda na drodze do budowy nowoczesnego, zasobnego państwa. To uzasadnione obawy części społeczeństwa, dla którego dochody z pracy są podstawą życiowej egzystencji. Podejmowane do tej pory próby, aby temu zjawisku przeciwdziałać, okazały się mało skuteczne, a obecna skala polskiego bezrobocia i obserwowane w jego strukturze tendencje, nie wróżą zdecydowanej poprawy w najbliższym czasie. Nie znaczy to jednak, że nie można tej skuteczności poprawić, zapobiegając lub przynajmniej łagodząc najbardziej dotknięte tym zjawiskiem grupy społeczne.
Codziennie słyszymy o kolejnych zakładach zwalniających pracowników. Korekty zatrudnienia dotyczą branż, które do tej pory uznawane były za stabilne i rozwojowe. Banki, szkoły, hipermarkety, telekomy, branża motoryzacyjna zasilają zwalnianymi pracownikami kolejki w pośredniakach. Spadek konsumpcji obserwowany w Polsce i krajach europejskich dotkniętych kryzysem gospodarczym widać wyraźnie na polskim rynku pracy. Przekłada się to bezpośrednio na zmniejszenie zatrudnienia w wielu instytucjach i przedsiębiorstwach. Nie rekompensuje tego nawet okresowe zjawisko wyrejestrowywania się części bezrobotnych z nastaniem wiosny, związanego z rozpoczęciem sezonu prac w rolnictwie i budownictwie. Niepokoi wyraźny wzrost bezrobocia w grupie wiekowej od 20 do 30 lat. Na szczęście nie mamy do czynienia z tak dramatycznie wysokim wskaźnikiem wśród młodych bezrobotnych jaki ma miejsce w Hiszpanii, Grecji czy Portugalii, gdzie pracy nie ma dla blisko 50% młodych obywateli. W Polsce ten wskaźnik jest zdecydowanie niższy, nie znaczy to jednak, że nie stanowi problemu, któremu trzeba zdecydowanie przeciwdziałać.
Według danych Ministerstwa Pracy, w urzędach pracy w naszym kraju jest obecnie zarejestrowanych ponad 730 tys. osób w wieku do 30 lat. W tej grupie wiekowej największym problemem jest znalezienie pierwszej pracy. Dla młodych absolwentów szkół i uczelni wyższych znalezienie pierwszej pracy graniczy obecnie z cudem. Początek kariery zawodowej młodego człowieka naznaczony zderzeniem z widmem bezrobocia, może według ekspertów wywołać długotrwałe, negatywne skutki w życiu zawodowym i osobistym. Nie trzeba być ekspertem, żeby dojść do takich wniosków. Poczucie odrzucenia, braku perspektyw, nieprzydatności, zawiedzione nadzieje i niespełnione plany to uczucia towarzyszące młodym ludziom w takich sytuacjach. Nie wolno nam dopuścić do utraty młodych, wykształconych Polaków, którzy nie odnajdując się na polskim rynku pracy, najpewniej porzucą kraj, wyjadą za granicę, stracą więź z rodziną i przyjaciółmi, urodzą dzieci na obczyźnie, nie wiążąc swojej przyszłości z Polską. Tak już się często dzieje, taką drogę wybrało wielu młodych. Pogłębianie tego zjawiska, brak działań zapobiegających, zagraża przyszłości polskiego państwa.
Pilotażowy program Ministerstwa Pracy skierowany do młodych bezrobotnych ma w założeniu skutecznie przeciwdziałać barierom obecnym na polskim rynku pracy, uniemożliwiającym podjęcie pierwszej pracy. Nazywa się „Twoja kariera – twój wybór” i jest finansowany z funduszy ministerstwa. Do udziału w programie wytypowano 23 powiaty, w tym powiat ostrowiecki. Urzędy pracy dostały szczegółowe wytyczne dotyczące realizacji programu, który zawiera wiele nowatorskich jak na polskie realia rozwiązań. Młodzi bezrobotni, po rejestracji dostaną osobistego opiekuna, z którym opracują indywidualny plan działania. W ramach planu przewidziano możliwość skorzystania przez bezrobotnego z bonów: szkoleniowego (3596zł), na kształcenie zawodowe i policealne (7122zł), stażowego (956zł), na studia podyplomowe (7122zł). Bezrobotmy, który znajdzie pracę poza terenem zamieszkania, może liczyć na dotację na zasiedlenie w wysokości 5000zł. Łączna wartość środków przeznaczonych na osobę ma wynieść ok. 13 tys. zł.
Pomysł Ministerstwa Pracy to ruch w dobrym kierunku. Martwi tylko wartość całego programu, na który przeznaczono tylko 40 mln zł. Pozwoli to na objęcie pilotażem zaledwie ok. 3400 młodych bezrobotnych. Potrzeby są dziesięciokrotnie większe. Niezaprzeczalną zaletą programu jest również zmiana filozofii podejścia do bezrobotnego z biurokratycznego na doradczy. Indywidualny opiekun bezrobotnego ma zastąpić urzędnika, a pieniądze dla urzędów pracy mają być rozdzielane według kryterium efektywności, a nie wskaźnika bezrobocia w regionie. Należy mieć również nadzieję, że Minister Finansów dostrzeże zalety i efekty programu, przeznaczając więcej środków z Funduszu Pracy na finansowanie tego projektu.
Eligiusz Mich
Przewodniczący Platformy Obywatelskiej RP
Powiatu Ostrowieckiego
Ostrowiec Św. 08.06.2012 r.
Napisz komentarz
Komentarze